Hiszpanka (2014)

Jest (…) strasznie, jest dziwnie, ale nie jest zbyt ciężko: zachowano równowagę między wzniosłością a drapieżnym, groteskowym humorem.

Film, w którym gatunkowe tropy pożenione są z artystyczną pretensją, w którym sensacja idzie w parze z ambicją, w którym wszystkiego jest za dużo. Od przybytku głowa nie boli, ale od przesytu już tak. Nie można odmówić Barczykowi, że mierzy wysoko. Więcej tu jednak dobrych chęci niż dobrego kina.

I oto kolejny polski reżyser zachłysnął się wielkim budżetem oraz zapomniał, że kino powstaje z myślą o widzach.

„Hiszpanka” Łukasza Barczyka to nie do końca udana próba połączenia thrillera z kinem historycznym (…). Ciekawy pomysł idący na przekór przekonaniu o pragmatyzmie Wielkopolan w realizacji sprawdził się średnio.

Hiszpanka odrobiła lekcję historii bardzo dokładnie, z pietyzmem odtwarzając szczegóły epoki (…) i fakty. Jednocześnie wpuściła w fabułę fantazję, filuterność, dystans. Za próbę unowocześnienia skostniałej narracji „o czynach wielkich i chwalebnych”, dotąd obowiązkowo martyrologicznej (…), twórcy dostaną od jednych klapsa i krzyk oburzenia. Ja należę do tych, którzy oddają im za to elegancki ukłon.

Czy „Hiszpanka” może się podobać? Rzecz gustu. Na pewno warto przekonać się, czy odpowiada nam właśnie ten sposób mówienia o historii, stojący w opozycji do dotychczasowych propozycji polskich reżyserów. Czy po jednym spotkaniu z „Hiszpanką” będziemy mieć ochotę na kolejne? To zależy od naszej odporności na bakcyla absurdu, którego (z różnym skutkiem) próbują zaszczepić nam jej twórcy.

Takiego filmu rzeczywiście w Polsce jeszcze nie było. Imponuje nie tylko rozmach inscenizacyjny „Hiszpanki”, ale także rozpasanie myślowe. Zamiast kolejnej czcigodnej laurki historycznej na temat powstania wielkopolskiego, dostajemy rozwibrowaną, niekiedy wręcz frywolną opowieść o walkach spirytystów. (…) Przy wszystkich zaletach „Hiszpanka” jest jednak filmem zbyt wykoncypowanym.

Film Łukasza Barczyka to imponująca i oryginalna próba mówienia o przeszłości, kontynuująca dokonania klasyków, ale nie poddająca się schematom ani tradycjom.

Błyskotliwie zrealizowana superprodukcja nie jest ani historycznym brykiem, ani efektowną zabawą w czary – to fascynująca przypowieść o tym, że historia to w Polsce wciąż mity, symbole i fantazmaty.

W warstwie fabularno-aktorskiej film miał chyba równie wysokie ambicje, co w warstwie technicznej. I jak tym drugim ambicjom udało mu się podołać, to jednak te pierwsze spaliły na powstańczej panewce. (…) Reżyser Łukasz Barczyk nie uniósł ciężaru swojej ambitnej wizji. Katastrofa to droga, acz piękna. Gdyby nacisk położony został na scenariusz w pierwszej kolejności, a na stronę techniczną w drugiej, to moglibyśmy być świadkami zupełnie innego seansu. Nie tym razem jednak.

Łukasz Barczyk nakręcił film efektowny. Nie ma nic złego w takich zabawach historią. Od razu jednak uwikłał „Hiszpankę” w gombrowiczowską wojnę na miny. To kolejny artysta, który niepotrzebnie aspiruje do roli reformatora polskiego patriotyzmu.

Nasycona pomysłami wizja Barczyka trzyma tempo, choć nieco kombinuje z aktorstwem. Prawie każdy z nich gra tu zgodnie z konwencją przesady i przerysowania, co nie wszystkim wychodzi z jednakową lekkością. (…) Te drobiazgi są jednak jedynie czymś dzielącym „Hiszpankę” od bycia filmem doskonałym i pozostawiającym ją na pozycji filmu bardzo dobrego. Niewiele uroku jej tym odbierają, a już na pewno nie odbierają widzowi zbyt wiele z świetnej zabawy.